Џорџ Сорос, 2 март 2021 година
На крај, медицинските науки ќе успеат да ја стават под контрола пандемијата на Ковид-19, со тоа што ќе произведат доволно вакцини за да се имунизираат сите. Во меѓувреме, вирусот предизвика економски шок од глобални размери, полош од финансиската криза во 2008 година. Со брзата еволуција на најразлични типови, експертите предвидуваат нов бран којшто може да биде полош од претходниот. Токму затоа е потребна смела економска реакција.
За волја на вистината, претседатолот Макрон ја поттикна помошта намената за посиромашните држави за справување со пандемијата. Таа би била во форма на издавање нови Посебни права за повлекување (Special Drawing Rights – SDR), инструмент што го администрира Меѓународниот монетарен фонд (ММФ). ММФ ги распределува овие права меѓу своите членки, во согласност со нивниот влог во акции. Поголемиот дел од акциите ги поседуваат богатите држави на коишто не им требаат, зашто тие можат да позајмуваат пари на свое име на финансиските пазари. Сепак, тие можат да им ги позајмуваат своите распределени акции на посиромашните држави по сопствен избор, кои, пак, се очајни за да ги добијат. На тој начин, новото издавање на SDR му помага на помалку развиениот свет да се справи со пандемијата.
Со оглед на тоа дека САД се најголемиот акционер во ММФ, тие имаат право на вето на издавањето нови SDR. Режимот на Трамп го користеше ова вето на лажни основи, но министерката за финансии на САД, Џенет Јелен, јасно обзнани дека администрацијата на Бајден ќе го подигне ветото и ќе му овозможи на Управниот одбор на ММФ да овласти ново издавање.
SDR се важен дел од глобалниот одговор на пандемијата. Позајмувањето акции на помалку развиените држави не е добротворна акција. Вирусот не може да се стави под контрола доколку тоа не се направи глобално. Но, богата држава, како што е Франција, треба да користи поинаков инструмент, сличен на SDR, за да ги реши сопствените потреби – таа треба да издаде трајни обврзници.
Трајните обврзници се користеле со векови. Британија издала трајни обврзници наречени „консоли“ во 1752 година, а подоцна користела и „воени обврзници“ коишто, исто така, биле трајни, за финансирање на војните со Наполеон. САД издале консоли во 1870-тите. Но, на државите членки на Европската Унија не им се познати ваквите трајни обврзници, иако првите трајни обврзници всушност биле издадени од страна на Холанѓаните во 1648 година, за да ги одржуваат своите насипи. Овие обврзници сè уште не се исплатени, но годишните камати се толку мали што малку луѓе се свесни за нивното постоење.
Сите држави членки на ЕУ не се во состојба да издадат трајни обврзници, но Франција може. Во Германија, за управувањето со националниот долг е одговорна Бундес банката, но претседателот на Бундес банката, Јенс Вајдман, е категорично против оваа идеја. Во случајот на Италија, сомнителна е кредитоспособноста на државата, иако сега, откако премиер стана Марио Драги , ситуацијата може да се подобри.
Издавањето трајни обврзници би било особено корисно за Франција, бидејќи таа има ветено голем износ заеми и многу од тие заеми нема да бидат отплатени. Гарантираниот износ на заеми изнесува 300 милијарди евра, а максималниот износ на финансискиот ризик што го сноси државата е 106 милијарди евра. Државата има и многу други трошоци во борбата против пандемијата. Точниот износ ќе може да се пресмета откако пандемијата ќе се стави под контрола.
Националниот долг на Франција веќе надмина 60 % од БДП предвиден со Договорот од Мастрихт. Ако на тоа се додадат и трошоците за борбата против пандемијата, веќе имате индикација за издавање трајни обврзници.
Ова е многу добро време за Франција да издаде трајни обврзници. Како што се гледа од нивното име, трајните обврзници никогаш не мора да се исплатат, а годишните камати ќе достасуваат. Тешко дека каматните стапки може да паднат на пониско ниво. Француските обврзници веќе имаат голема побарувачка, а доколку неисплатениот износ се намали на 60 %, побарувачката би била уште поголема.
Во прво време, сè додека пазарот не се запознае со новиот инструмент, трајните обврзиници можеби ќе треба да се понудат со дисконт во однос на обичните долгорочни обврзници, но подоцна тие би добиле премија, зашто со зголемената побарувачка, француските трајни обврзници би станале најголемиот и најактивно тргуваниот производ на пазарот.
Треба да се нагласи дека издавањето трајни обврзници е исклучителна мерка која не треба да се користи во нормални времиња. Овој услов треба да биде вграден во законот што ги регулира трајните обврзници. На тој начин се решаваат сите приговори уште пред истите да се појават.
—————————————————
4 март 2021