Xhorxh Soros, 2 mars 2021.
Në fund, shkenca mjekësore do të arrijë ta vë nën kontroll pandeminë e Kovid-19, duke prodhuar vaksina të mjaftueshme për t’i imunizuar të gjithë. Ndërkohë, virusi ka shkaktuar një goditje ekonomike të përmasave globale, më të keqe sesa kriza financiare e vitit 2008. Me evolucionin e shpejtë të llojeve të ndryshme të virusit, ekspertët parashikojnë një valë të re që mund të jetë më e keqe se ajo e mëparshme. Kjo është arsyeja pse nevojitet një përgjigje e guximshme ekonomike.
Në të vërtetë, Presidenti Makron ka inkurajuar ndihmën e dedikuar për vendet më të varfra për t’u përballë me pandeminë. Kjo do të ishte në formën e lëshimit të të Drejtave të Veçanta të Tërheqjes (Special Drawing Rigths – SDR), një instrument i administruar nga Fondi Monetar Ndërkombëtar (FMN). FMN-ja i shpërndan këto të drejta midis anëtarëve të saj, në përputhje me pjesëmarrjen e tyre në aksione. Shumica e aksioneve janë në pronësi të vendeve të pasura të cilat nuk kanë nevojë për to, sepse ato mund të huazojnë para në emrin e tyre në tregjet financiare. Megjithatë, ato mund t’ua japin hua aksionet e tyre të shpërndara vendeve të varfra që i zgjedhin vetë, të cilat nga ana tjetër, të cilat kanë nevojë të dëshpëruar për t’i marrë ato. Kështu, lëshimi i ri i SDR-ve u ndihmon vendeve më pak të zhvilluara të përballen me pandeminë.
Duke qenë se Shtetet e Bashkuara të Amerikës janë aksionari më i madh në FMN, ata kanë të drejtën e vetos për lëshimin e SDR-ve të reja. Administrata e Trampit ka përdorur veton në baza të rreme, por Sekretarja e Thesarit e SHBA-ve, Janet Yellen, e ka bërë të qartë se administrata e Bajdenit do të heqë veton dhe do të lejojë Bordin Drejtues të FMN-së të autorizojë një lëshim të ri të SDR-ve
SDR-të janë një pjesë e rëndësishme e reagimit global ndaj pandemisë. Dhënia e aksioneve si hua për vendet më pak të zhvilluara nuk është një bamirësi. Virusi nuk mund të vihet nën kontroll nëse kjo nuk bëhet globalisht. Por, një vend i pasur si Franca ka nevojë të përdorë një instrument tjetër, të ngjashëm me SDR, për të adresuar nevojat e veta – ajo duhet të lëshojë obligacione të përhershme.
Obligacionet e përhershme janë përdorur me shekuj. Britania lëshoi obligacione të përhershme, të quajtura “konzolla” në vitin 1752, e më vonë përdori “obligacione ushtarake”, të cilat ishin gjithashtu të përhershme, për të financuar luftërat e Napoleonit. Shtetet e Bashkuara të Amerikës lëshuan “konzolla” në vitet e 1870-ta. Por, vendet anëtare të Bashkimit Evropian nuk i kanë të njohura obligacionet e këtilla të pëherhshme, megjithëse obligacionet e para të përhershme u lëshuan nga ana e holandezët në vitin 1648, për të mirëmbajtur argjinaturat e tyre. Këto obligacione nuk janë paguar ende, por kamatat vjetore janë aq të ulëta sa që pak njerëz janë të vetëdijshëm për ekzistencën e tyre.
Jo të gjitha vendet anëtare të BE-së janë në gjendje të lëshojnë obligacione të përhershme, por Franca mund ta bëjë këtë. Në Gjermani, përgjegjëse për administrimin e borxhit kombëtar është Bundesbank, por presidenti i Bundesbank, Jens Weidmann, është fuqimisht kundër kësaj ideje. Në rastin e Italisë, aftësia kreditore e vendit është e diskutueshme, megjithëse tani që Mario Draghi është bërë kryeministër, situata mund të përmirësohet.
Lëshimi i obligacioneve të përhershme do të ishte veçanërisht i dobishëm për Francën, pasi ajo ka premtuar një sasi të madhe kredish dhe shumë prej atyre kredive nuk do të shlyhen. Shuma e garantuar e kredive është 300 miliardë euro, ndërsa shuma maksimale e rrezikut financiar që e mbart shteti është 106 miliardë euro. Shteti ka edhe shumë shpenzime të tjera në luftimin e pandemisë. Shuma e saktë do të mund të llogaritet pasi pandemia të vihet nën kontroll.
Borxhi kombëtar i Francës tashmë ka tejkaluar 60% të PBB-së të parashikuar nga Traktati i Mastrihtit. Nëse kësaj i shtohen edhe shpenzimet e luftimit të pandemisë, atëherë fitojmë një tregues të emetimit të obligacioneve të përhershme.
Kjo është kohë shumë që Franca të emetojë obligacione të përhershme. Siç nënkupton edhe emri i tyre, obligacionet e përhershme, mund të mos shlyhen kurrë, ndërsa kamatat vjetore do të paguhen. Përqindjet e kamatave uk ka gjasa të bien në një nivel më të ulët. Obligacionet franceze tashmë janë në kërkesë të lartë, dhe nëse shuma e papaguar zvogëlohet në 60%, kërkesa do të ishte edhe më e lartë.
Në fillim, derisa tregu të njihet me instrumentin e ri, obligacionet e përhershme ndoshta mund të duhet të ofrohen me zbritje krahasuar me obligacionet e zakonshme afatgjata, por më vonë ata do të merrnin një premium, sepse me rritjen e kërkesës, obligacionet e përhershme franceze do të bëheshin produkti më i madh dhe që tregtohet më aktivisht në treg. Duhet theksuar se emetimi i obligacioneve të përhershme është një masë e jashtëzakonshme që nuk duhet të përdoret në kohë normale. Ky kushte duhet të përfshihet në ligjin që i rregullon obligacionet e përhershme. Në këtë mënyrë, të gjitha kundërshtimet zgjidhen përpara se të paraqiten.
—————————————————
4 Mars 2021