Më 25 shkurt të vitit 2022 u promovua hulumtimi “Hyrje në diskriminimin e studentëve”, i realizuar në kuadër të projektit “Perceptimi i studentëve për diskriminimin”, i implementuar nga Forumi Arsimor Rinor dhe i mbështetur financiarisht nga Fondacioni Shoqëri e Hapur – Maqedoni. 
Në fillim, fjalën përshëndetëse e mbajti Koordinatorja e Lartë e Programeve nga FSHHM-ja, Natasha Angjeleska, e cila theksoi se prioriteti më i lartë i Fondacionit Shoqëri e Hapur – Maqedoni është mbrojtja dhe përmirësimi i jetës së qytetarëve të margjinalizuar dhe parandalimi dhe mbrojtja nga diskriminimi mbi të gjitha bazat. Qëllimi kryesor i këtij projekti, i zbatuar nga Forumi Arsimor Rinor, ishte aktualizimi dhe reduktimi i diskriminimit në arsimin e lartë, e përmes krijimit të një hulumtimi mbi perceptimin e diskriminimit në të tre universitetet nga ana e studentëve, duke zhvilluar një fushatë për aktualizimin e fenomenit të diskriminimit të pranishëm në arsimin e lartë, duke krijuar një modul arsimor për luftimin e diskriminimit dhe ngritjen e nivelit të të drejtave të studentëve të dedikuar për ombudsmanët studentorë në fakultete dhe universitete, dhe në fund dhe më e rëndësishmja, duke krijuar ose ndryshuar politikat për avancimin e barazisë dhe zvogëlimin e diskriminimit ndaj fakulteteve dhe universiteteve.
Siç theksoi edhe autorja Sofija Georgievska, hulumtimi trajton perceptimin e studentëve për diskriminim në universitetet shtetërore “Shën. Kiril dhe Metodi “- Shkup, “Goce Dellçev “- Shtip, “Shën Kliment i Ohrit” – Manastir dhe Universitetin Shtetëror në Tetovë. Gjithashtu, në kuadër të vetë hulumtimit janë krijuar edhe rekomandime që kanë për qëllim institucionet përkatëse e në drejtim të parandalimit dhe sanksionimit të diskriminimit.
Të dhënat kryesore nga hulumtimi janë:
- Studentët që e konsiderojnë veten se vijnë nga familje me status të lartë socio-ekonomik janë më të kënaqur me klimën në universitete dhe fakultete.
- Më të pasigurt ndjehen studentët me aftësi të kufizuara, studentët që nuk duan ta thonë gjininë e tyre dhe studentët që nuk duan ta shprehin orientimin e tyre seksual.
- Mjedisi akademik është klima më e padëshirueshme për studentët që janë homoseksualë/lesbike dhe ata kryesisht kanë menduar të largohen sepse nuk ndihen të pranuar, por gjithashtu mendojnë se mendimet e tyre nuk vlerësohen dhe se nuk kanë mundësi ta shprehin potencialin e tyre.
- Romët ndihen më pak të vlerësuar se nuk i përkasin universitetit dhe se universiteti nuk ka përkushtim ndaj drejtësisë, barazisë dhe gjithëpërfshirjes dhe kryesisht kanë menduar të largohen nga universiteti sepse janë ndjerë të izoluar.
- Studentët kanë kontakte minimale me persona me aftësi të kufizuara dhe persona me orientime të ndryshme seksuale në kampus, si dhe me persona me aftësi të kufizuara në të mësuarit, me vështirësi psikologjike apo të tjera të padukshme.
- 234 (29,7%) studentë janë përgjigjur se e kanë ndjerë diskriminim në lëkurën e tyre, nga të cilët 134 (16,96%) studentë në UKdheM, 11 (1,39%) në UKLO, 42 (5,31%) në UGD, 42 (5,31%) të USHT dhe 5 (0.63%) e atyre që studiojnë në dy universitete.
- Për sa i përket orientimit seksual, brenda grupit të tyre, përqindja më e lartë e studentëve të diskriminuar janë në mesin e studentëve që janë homoseksualë/lesbike (43.5%).
- Vetëm 7,6% e të gjithë studentëve e dinë se në fakultete ekziston një procedurë për raportimin e diskriminimit, por fatkeqësisht mendojnë se ajo zbatohet në mënyrë joefikase.
- Vetëm 6,6% (52) e studentëve kanë raportuar ndonjëherë diskriminim në fakultete.
Sipas ombudsmanes studentore të Universitetit “Shën “Kiril dhe Metodi” – Shkup, Tea Micevska, numri i vogël i raportimeve të studentëve për sa i përket diskriminit është për shkak të mungesës së informimit të studentëve për mekanizmat për mbrojtjen dhe realizimin e të drejtave të tyre. Ajo tha se ka hasur në dëshmi të studentëve të cilët nga frika nuk kanë guxuar t’i raportojnë shkeljet e të drejtave të tyre.
Igor Jadrovski, anëtar i Komisionit për Mbrojtjen dhe Parandalimin e Diskriminimit tha se nga 167 raste që i kanë trajtuar në vitin 2021, vetëm 1 ankesë vjen nga një studente për një rast të diskriminimit, që është fakt dëshpërues.
Sipas Kryetares së Kuvendit Studentor Universitar në Universitetin “Shën Kiril dhe Metodi” – Shkup, Eva Cvetkovska, është alarmant fakti që mjedisi akademik dështon në pranimin e romëve si pjesë e atij ambienti. Ajo shtoi se fokusi i punës së tyre si përfaqësues të studentëve duhet të jetë në adresimin e diskriminimit ndaj studentëve që nuk janë pjesë e orientimit seksual hetero-normativ, dhe në veçanti të inkurajojë studentët me orientime të tjera seksuale që t’i raportojnë në mënyrë më aktive rastet e diskriminimit që kalojnë në mjedisin akademik.
Rekomandimet kryesore që dolën nga Hulumtimi janë:
- Përgatitja dhe miratimi i akteve të brendshme për parandalimin dhe mbrojtjen nga diskriminimi brenda universiteteve.
- Krijimi i një organi të posaçëm për parandalimin dhe mbrojtjen nga diskriminimi në universitete, në krijimin dhe funksionimin e të cilit studentët do të kenë një pjesëmarrje të konsiderueshme.
- Informimi publik dhe i rregullt i studentëve dhe i stafit të fakulteteve dhe universiteteve për shkaqet dhe format e diskriminimit dhe mekanizmat në dispozicion për mbrojtjen nga diskriminimi dhe mënyrën se si mund të zhvillohet procedura për mbrojtje nga diskriminimi.
- Kryerja e anketave vjetore anonime për diskriminimin nga organet e veçanta për parandalimin dhe mbrojtjen nga diskriminimi.
- Rishikimi i teksteve dhe i mjeteve mësimore, heqja e përmbajtjeve kontestuese dhe futja e informacionit objektiv, të bazuar në shkencë, që bazohet në të drejtat e njeriut dhe parimi i mosdiskriminimit.
Hulumtimin e plotë mund ta shkarkoni këtu.
—————————————————
28 Shkurt 2022